Nowa era w leczeniu cukrzycy typu 1 – dlaczego dorośli pacjenci potrzebują refundacji pomp insulinowych
Cukrzyca typu 1 to choroba, która nie zna granic społecznych ani ekonomicznych. Dotyka zarówno bogatych, jak i biednych, nie wybiera według wieku, płci czy statusu materialnego. Ostatnie dane są alarmujące – w ciągu czterech dekad wskaźnik zapadalności na cukrzycę typu 1 w Polsce wzrósł dziesięciokrotnie. Obecnie choruje na nią jedno na 350 dzieci, a biorąc pod uwagę całą populację, szacuje się, że średnio w co trzydziestej rodzinie jest osoba zmagająca się z tym schorzeniem. Eksperci w dziedzinie diabetologii apelują do Ministerstwa Zdrowia o rozszerzenie refundacji pomp insulinowych na pacjentów powyżej 26. roku życia, argumentując, że takie rozwiązanie nie tylko poprawi jakość życia chorych, ale także przyniesie wymierne korzyści ekonomiczne dla systemu ochrony zdrowia.
Jak zauważa prof. Agnieszka Szadkowska, kierownik Kliniki Pediatrii, Diabetologii, Endokrynologii i Nefrologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, problem cukrzycy typu 1 w Polsce przybiera na sile. "Badania prowadzone przez rodzime ośrodki pediatryczne wykazały, że w Polsce w ciągu ostatnich 40 lat, wskaźnik zapadalności na cukrzycę typu 1 wzrósł dziesięciokrotnie" – podkreśla ekspertka. To oznacza, że z każdym rokiem przybywa osób, które muszą zmagać się z tą przewlekłą chorobą wymagającą stałego monitorowania i precyzyjnego dawkowania insuliny. Życie z cukrzycą typu 1 to nieustanne wyzwanie i ciągła obawa przed powikłaniami. Pacjenci muszą codziennie podejmować dziesiątki decyzji dotyczących dawkowania insuliny, monitorować poziom glukozy we krwi i dostosowywać swoje działania do zmiennych warunków. Jednak dzięki postępowi technologicznemu i nowoczesnym rozwiązaniom terapeutycznym, zarządzanie chorobą staje się łatwiejsze, a perspektywy pacjentów – lepsze.
Technologiczna rewolucja w terapii cukrzycy typu 1
Ostatnie lata przyniosły prawdziwą rewolucję w leczeniu cukrzycy typu 1. Systemy ciągłego monitorowania stężenia glukozy (CGM) oraz coraz doskonalsze urządzenia do podawania insuliny zmieniają życie pacjentów, umożliwiając im lepszą kontrolę choroby i zmniejszając ryzyko powikłań. Prof. Szadkowska zwraca uwagę na szczególne znaczenie systemów automatycznego podawania insuliny, które integrują pompy insulinowe z CGM i są wyposażone w algorytmy samodzielnie dawkujące insulinę na podstawie odczytów z CGM. "Obecnie jesteśmy na etapie zaawansowanych hybrydowych pętli zamkniętych (AHCL), które stosujemy od ponad pięciu lat. Zaawansowane hybrydowe pętle zamknięte wyposażone są w funkcję automatycznego zwiększenia podawania insuliny we wlewie podstawowym oraz w dawkach korekcyjnych, przy zbyt wysokich stężeniach glukozy, a także jej zmniejszenia lub zatrzymania podawania w przypadku spodziewanego spadku glikemii" – wyjaśnia ekspertka.
Termin "hybrydowy" oznacza, że pacjent nadal musi aktywnie uczestniczyć w terapii – samodzielnie podawać insulinę przed posiłkami, wpisywać do pompy ilość węglowodanów, które zamierza spożyć, i modyfikować terapię przy większej aktywności fizycznej czy podczas dodatkowych chorób. Jednak system AHCL znacząco ułatwia zarządzanie chorobą, podejmując za pacjenta setki decyzji dziennie i zapewniając lepszą kontrolę metaboliczną.
Precyzja i ciągłość monitorowania – klucz do sukcesu terapeutycznego
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD), osoby stosujące intensywną insulinoterapię powinny mierzyć glikemię co najmniej osiem razy dziennie, a często znacznie częściej. Prof. Szadkowska podkreśla jednak, że tradycyjna samokontrola oparta na pomiarach glukometrycznych jest niedoskonała w porównaniu z możliwościami, jakie dają systemy ciągłego monitorowania stężenia glukozy. "Obecnie, kiedy szeroko korzystamy z systemów CGM, widzimy, jak niedoskonała jest samokontrola glikemii oparta o pomiary glukometryczne. Stąd zgodnie z zaleceniami PTD osoby leczone metodą intensywnej insulinoterapii powinny korzystać cały czas z systemu ciągłego monitorowania stężenia glukozy" – zauważa prof. Szadkowska.
System zaawansowanej hybrydowej pętli zamkniętej (AHCL) idzie o krok dalej – nie tylko monitoruje poziom glukozy, ale także automatycznie reaguje na zmiany. "W AHCL algorytm wylicza co kilka minut dawkę insuliny, jaka powinna być podana i system zgodnie z tymi wyliczeniami podaje ją samodzielnie, co 5 minut, czyli 288 razy na dobę, bez konieczności angażowania się samego pacjenta. Żaden człowiek nie da rady tak często modyfikować dawki insuliny" – podkreśla ekspertka. Stosowanie nowoczesnych preparatów insuliny w połączeniu z zaawansowanymi systemami jej podawania pozwala na bardziej precyzyjne odwzorowanie fizjologicznego wydzielania tego hormonu. W ocenie prof. Szadkowskiej, systemy AHCL pozwalają obecnie na uzyskanie najlepszego wyrównania metabolicznego choroby, czyli osiągniecia najlepszych wartości glikemii. Jej zdaniem, nie ma dziś lepszego rozwiązania w terapii cukrzycy typu 1.
Refundacja pomp insulinowych – dlaczego kończy się na 26. roku życia?
Obecnie w Polsce refundacja pomp insulinowych przysługuje pacjentom do 26. roku życia. Po przekroczeniu tego wieku chorzy stają przed trudnym wyborem – kontynuować nowoczesną terapię, ponosząc wysokie koszty zakupu urządzenia i materiałów eksploatacyjnych, czy powrócić do mniej efektywnych metod leczenia. Prof. Andrzej Gawrecki, lekarz internista i wojewódzki konsultant w dziedzinie diabetologii z Wielkopolski, zwraca uwagę na absurdalność tej sytuacji: "Po 26. urodzinach choroba nie znika, ale refundacja już nie przysługuje. To powoduje, że wielu młodych pacjentów staje przed dylematem, czy stać ich na kontynuowanie nowoczesnej terapii."
Ekspert podkreśla, że pompy insulinowe AHCL mogą kosztować nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych, co sprawia, że bez refundacji wielu pacjentów nie może sobie pozwolić na ich zakup. A przecież dorośli pacjenci z cukrzycą typu 1 również zasługują na dostęp do najbardziej przyjaznych i skutecznych terapii, zwłaszcza że, jak zauważa prof. Gawrecki, "są już wystarczająco pokrzywdzeni przez los". Prof. Gawrecki zwraca również uwagę na pozytywne doświadczenia terapeutyczne z pompami insulinowymi AHCL w leczeniu dzieci. "System zamkniętej pętli, co sam obserwuję, u wielu starszych pacjentów powoduje regres przewlekłych powikłań cukrzycy, a dla wielu jest ostatnią szansą na uratowanie życia" – podkreśla ekspert. To ważny argument za rozszerzeniem refundacji na dorosłych pacjentów, którzy również mogliby czerpać korzyści z tej zaawansowanej technologii.
Ekonomiczne uzasadnienie refundacji – inwestycja, która się zwraca
Rozszerzenie refundacji pomp insulinowych na dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 1 to nie tylko kwestia sprawiedliwości społecznej, ale także racjonalna decyzja ekonomiczna. Prof. Gawrecki szacuje, że koszt takiego rozwiązania wyniósłby około 30 milionów złotych rocznie – kwota, która może wydawać się znacząca, ale stanowi jedynie ułamek kosztów leczenia powikłań cukrzycy, które można by dzięki temu uniknąć. "Nie są to może zawrotne kwoty. Z pewnością jednak będzie to świetna inwestycja w ludzi, którzy unikną bolesnych i kosztownych powikłań jak np. kwasica. Z drugiej strony dłużej pozostaną aktywni zawodowo, zasilając składkami budżet NFZ" – argumentuje prof. Gawrecki.
Warto zauważyć, że w Polsce żyje około 200 tysięcy osób chorujących na cukrzycę typu 1, ale nie wszyscy wymagają użycia pompy insulinowej w systemie AHCL. Dlatego oszacowany koszt rozszerzenia refundacji jest relatywnie niski w porównaniu z potencjalnymi korzyściami zdrowotnymi i ekonomicznymi. Leczenie powikłań cukrzycy, takich jak retinopatia, nefropatia, neuropatia czy choroby sercowo-naczyniowe, generuje ogromne koszty dla systemu ochrony zdrowia. Ponadto, osoby z zaawansowanymi powikłaniami często nie są w stanie pracować, co oznacza dodatkowe obciążenie dla systemu zabezpieczenia społecznego. Inwestycja w nowoczesne metody leczenia, które zapobiegają tym powikłaniom, jest więc nie tylko humanitarna, ale także ekonomicznie uzasadniona.
Nadzieja na zmianę – działania Rzecznika Praw Pacjenta i Ministerstwa Zdrowia
Sprawa refundacji pomp insulinowych dla dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 1 zyskuje coraz większe zainteresowanie decydentów. W marcu 2025 roku Rzecznik Praw Pacjenta upomniał się w Ministerstwie Zdrowia o dorosłych pacjentów chorych na cukrzycę typu 1, po odmownej decyzji w sprawie rozszerzenia refundacji. Prof. Gawrecki informuje, że ministra zdrowia Izabela Leszczyna w pierwszych dniach kwietnia zleciła Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji ponowne przeanalizowanie sprawy. "Wierzę, że tym razem analiza AOTMiT będzie kompleksowa, a korzystna dla dorosłych chorych decyzja zapadnie jeszcze w tym roku. Ponieważ refundacja po 26. roku życia jest po prostu demokratyczna, tak samo jak demokratyczna jest sama choroba" – podkreśla ekspert.
Podsumowanie
Rozszerzenie refundacji pomp insulinowych na dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 1 to nie tylko kwestia medyczna, ale także społeczna i ekonomiczna. Nowoczesne technologie, takie jak systemy zaawansowanej hybrydowej pętli zamkniętej, oferują pacjentom bezprecedensową kontrolę nad chorobą, zmniejszając ryzyko powikłań i poprawiając jakość życia. Eksperci zgodnie podkreślają, że inwestycja w takie rozwiązania przyniesie wymierne korzyści nie tylko samym pacjentom, ale także całemu systemowi ochrony zdrowia. Dłuższe życie w zdrowiu, utrzymanie aktywności zawodowej, unikanie kosztownych powikłań – wszystko to przemawia za rozszerzeniem refundacji.
Jak zauważa prof. Szadkowska, "nowoczesne rozwiązania terapeutyczne pomagają pacjentom zachować aktywność zawodową na równi z osobami zdrowymi". To kluczowy argument ekonomiczny – pacjenci, którzy mogą normalnie pracować, nie tylko nie obciążają systemu świadczeniami socjalnymi, ale aktywnie przyczyniają się do wzrostu gospodarczego i zasilają budżet państwa podatkami oraz składkami na ubezpieczenie zdrowotne. Cukrzyca typu 1 jest, jak określił to prof. Gawrecki, "chorobą demokratyczną" – dotyka ludzi niezależnie od ich statusu społecznego czy ekonomicznego. Dlatego też dostęp do nowoczesnych metod leczenia powinien być demokratyczny – dostępny dla wszystkich pacjentów, niezależnie od ich wieku. Pozostaje mieć nadzieję, że decydenci dostrzegą zarówno medyczne, jak i ekonomiczne argumenty przemawiające za takim rozwiązaniem.
Komentarze
[ z 0]